Biblioteka Publiczna Gminy Mińsk Mazowiecki

Jak to się stało, że Polska zdołała odzyskać i obronić niepodległość? Co było głównym czynnikiem sprawczym? Niestety odpowiedzi na te pytania najczęściej były i są uzależnione od politycznych preferencji osób zabierających głos w tej sprawie. Co nie znaczy, że wszystkie są fałszywe. Tadeusz Kisielewski, politolog, przyznaje rację Romanowi Dmowskiemu, że był to wynik współdziałania wielu czynników, przeważnie od nas niezależnych, korzystnej sytuacji międzynarodowej. Dopiero na tle uwarunkowań zewnętrznych można mówić o wkładzie w to dzieło samych Polaków. Nigdy by jednak do tego nie doszło, gdyby Polacy nie potrafili wykorzystać tej nadzwyczajnej koniunktury. Gdyby mężowie stanu miary Dmowskiego i Piłsudskiego mimo politycznych różnic i osobistych uprzedzeń nie zdecydowali się współpracować. Kwestią otwartą pozostaje ocena, w jakiej mierze im się to udało. Nie ma natomiast wątpliwości, że nigdy - ani wcześniej, ani później - Polska nie otrzymała od losu tak nieoczekiwanej i hojnej szansy jak w 1918 roku.

Z czym zazwyczaj kojarzymy wywiad? Z szantażem, kradzieżą, zabójstwami, walką i innymi niezbyt miłymi działaniami. Tymczasem autor tej swobodnej, niekiedy żartobliwej lub złośliwej opowieści o dziejach szpiegostwa przypomina jednak, że zrodziło się ono z naturalnej, bynajmniej nie nagannej potrzeby bezpieczeństwa. Tak było u zarania wywiadu, gdy Noe wypuszczał na zwiady ptaki, tak jest i dziś, gdy satelity rozpoznawcze śledzą ruchy wojsk. Według Tadeusza Kisielewskiego stałe od tysiącleci są też podstawowe procedury i techniki szpiegowskie, ukazuje nam zatem te działania, w których najlepiej przejawia się natura wywiadu.Autor między innymi szczegółowo przedstawia powstanie pierwszych w nowożytnej cywilizacji zachodniej struktur wywiadowczych - papieskiej i angielskiej - oraz pierwszego wywiadu Stanów Zjednoczonych. Ujawnia rolę polskich oficerów w szkoleniu agentów SOE i OSS oraz wnikliwie rozwija temat polsko-japońskiej współpracy na tym polu w latach 1904-1944. Przypomina też czasy, gdy dwa narody - polski i żydowski - nie miały własnego państwa, ale miały znakomicie działający wywiad.